Z KART HISTORII
Zespół Szkół w Czyżach był i jest głównym ośrodkiem kultury i oświaty, który kultywował wieloletnie tradycje gminy Czyże. Czas powstania szkoły datuje się na połowę XIX wieku. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę szkołę cerkiewną przemianowano na powszechną szkołę 4–klasową. Kierownikiem szkoły był Aleksander Baranowski.
Następnie funkcję kierowniczą pełnił Kazimierz Kłapiszeski, który piastował ją do wybuchu II wojny światowej. W latach 1939 – 1941 w szkole pracowały dwie młode nauczycielki ze Związku Radzieckiego. W czasie okupacji hitlerowskiej szkołę przekształcono w szkołę niemiecką. W tym też czasie zniszczono wszystkie dokumenty szkoły, między innymi kronikę. W czasie działań wojennych w roku 1944 w szkole mieścił się szpital polowy. W październiku 1944 r. Inspektorat Szkolny w Bielsku Podlaskim zorganizował szkołę podstawową. Szkoła posiadała między innymi odbiornik radiowy. Skutecznie prowadzono akcje likwidacji analfabetyzmu wśród mieszkańców.
1 września 1950 r. kierownikiem został Edward Prostek. Doprowadził on do należytego porządku ewidencję dzieci, akt i innych materiałów szkolnych. Od 1952 r. szkoła realizowała program sześciu klas, zaś rok później - siedmiu klas.
W 1952 r. po raz pierwszy w dziejach szkoły młodzież opuściła ją z wykształceniem podstawowym.
Rok 1972 zaczął się znaczącymi zmianami, powstały liczne organizacje szkolne i koła zainteresowań. Do szkoły uczęszczało 177 uczniów. Lekcje odbywały się w szkole (2 izby) oraz w czterech wynajmowanych budynkach o łącznej ilości 5 izb lekcyjnych. W tym też roku 4 października ruszyła budowa nowej szkoły. Brała w niej czynny udział ludność naszej gminy. Organizowane były czyny społeczne i imprezy, których dochód przeznaczano na budowę szkoły. Po wielu trudnościach 23 listopada 1973 r. odbyło się uroczyste otwarcie naszej szkoły, w której uczestniczyli licznie przybyli goście, grono pedagogiczne, uczniowie i rodzice. W tym roku naukę rozpoczęło 196 uczniów w 10 oddziałach. W roku szkolnym 1974/75 szkoła rozpoczęła pracę jako Zbiorcza Szkoła Gminna. Uczyło się 233 uczniów w 10 oddziałach. W roku szkolnym 1976/77 szkoła objęła opieką sześciolatków i eksperymentalnie prowadzono z nimi zajęcia według programu szkoły dziesięcioletniej. Zakupiono pierwszy kolorowy odbiornik telewizyjny. W roku szkolnym 1981/82 szkoła pracowała 5 – dniowym tygodniem pracy.
Kolejne lata to okres intensywnej pracy dydaktyczno – wychowawczej. Nauczyciele za swój wkład w kształcenie i wychowanie dzieci otrzymywali wyróżnienia i nagrody, zaś uczniowie za udział w konkursach uzyskiwali dyplomy.
W roku szkolnym 1982/83 powrócono do 6 – dniowego tygodnia pracy. Wybudowano boisko asfaltowe. Przy budowie brała udział cała społeczność gminy. W tym też roku była przeprowadzona przez Wizytatora Kuratorium Oświaty i Wychowania wizytacja naszej szkoły, która wysoko oceniła pracę szkoły, a w szczególności podkreślono, „że z tak systematyczną troską rodziców o swoją szkołę i udzielaniem jej wymiernej pomocy materialnej jeszcze się nie spotkano”. W październiku 1983 r. szkołę wizytował Minister Oświaty i Wychowania prof. Bolesław Faron. W 1984 r. Zbiorczą Szkołę Gminną przekształcono w Szkołę Podstawową w Czyżach.
We wrześniu 1986 r. dyrektorem został Sergiusz Noskowicz wieloletni pracownik szkoły. W dalszych latach następuje dalszy rozwój pracy dydaktyczno – wychowawczej szkoły. Coraz więcej nauczycieli posiadało wyższe wykształcenie. Rozpoczęto współpracę
z Grodzieńskim Komsomołem. 6.03.1992 r. szkołę odwiedził Minister Edukacji Białorusi. prof. Wiktor Gojsionka, zaś 2.12.1992 r. odbyło się spotkanie autorskie Jana Ciełuszeckiego, członka Białoruskiego Stowarzyszenia Literackiego. 22.11.1993 r. szkołę odwiedził biskup ks. Jan Chrapek.
Pierwszy września 1996 r. przyniósł ze sobą nowe nadzieje i zmiany. Dyrektorem szkoły został mgr Mirosław Pietkiewicz. W szkole uczyło się wraz z oddziałem przedszkolnym 160 uczniów. Od 1996 roku do chwili obecnej całkowicie został zmieniony wystrój szkoły. Z pracowni technicznej powstała zastępcza sala gimnastyczna, co znacznie ułatwiło pracę na lekcjach. Odnowiono całą szkołę. Zakupiono liczne pomoce naukowe i sprzęt szkolny. Wymieniono podłogę na dolnym korytarzu, w pracowni matematyczno – fizycznej i w sali gimnastycznej. Powstała pracownia komputerowa posiadająca 19 komputerów. Oddział przedszkolny przeniesiono do nowego przestrzennego pomieszczenia. Na górnym korytarzu powstały dwie klasopracownie, co znacznie poprawiło warunki lokalowe szkoły. W starej szkole założono centralne ogrzewanie. W starym budynku szkolnym powstała nowa pracownia, zaś drugą pracownię podzielono i przeznaczono na bibliotekę szkolną oraz czytelnię. W 2000 roku szkoła otrzymała nowy autobus szkolny.
Praca dydaktyczno – wychowawcza niczym nie ustępuje zmianom, jakie zaszły w samej szkole. Wszyscy nauczyciele posiadają wyższe wykształcenie. Od 1 września 1996r. w szkole wprowadzono język angielski, którego dzieci uczą się bezpłatnie. Uczniowie co roku uczestniczą w licznych imprezach szkolnych, apelach, wycieczkach itp. Dzieci biorą udział w konkursach, zdobywając dyplomy i nagrody. W szkole realizowane są projekty, programy i ścieżki edukacyjne. Redagowana była gazeta szkolna. Istnieje wiele organizacji i kół zainteresowań, w których uczniowie spędzają swój wolny czas. Zmiany, jakie zaszły, były wynikiem pracy dyrektora szkoły, nauczycieli, pracowników technicznych, rodziców oraz wsparcia finansowego gminy Czyże.
Niniejsze wiadomości zostały zaczerpnięte z kroniki szkolnej, która została założona w 1950 r. przez kierownika szkoły Zygmunta Kulczakiewicza na podstawie danych zebranych od mieszkańców wsi Czyże. Kronika ta jest prowadzona do chwili obecnej.